دگيشمه (مناظره)
دگيشمه به نوعي از شعر آشيقي گفته مي شود كه به شكل سئوال و جواب يا گفتگو و مناظره باشد. در اين شعر مهارت ، علم و استعداد آشيقها محك زده مي شود. در مجالس بزرگ و در مقابل تعداد زيادي از مردم ، آشيقها به مناظره مي پردازند. در ابتداي كار آشيقها شرط مي بندند كه طرف بازنده ، سازش را تحويل داده حتي ديگر به آشيقي نپردازد. سپس با ساز و آواز سئوالاتي از همديگر (به نوبت) مي كنند. در اين نوع شعر كسي برنده از ميدان خارج مي شود كه اولاً نسبت به مسائل ديني ، تاريخي ، ادبي ، اجتماعي و مسائل متفرقه آگاهي بيشتري داشته باشد و ثانياً بتواند في البداهه معلومات خود را به شكل شعر ، آن هم با رديف و قافيه و وزن شعر طرف مقابل بيان كند. آشيقها غير از دگيشمه ، ممكن است بوسيله باغلاما ، تجنيس ، قيفيل بند ، اوستادنامه و حربه ـ زوربا نيز همديگر را سبك ـ سنگين كنند. نمونه اي از مناظره بين آشيقها «خسته قاسيم» و «لزگي احمد» چنين است:
خسته قاسيم: او كيمدير كي اوتوزوندا جوان دير ، اون بئشينده قوجالاني اؤلودور
او نه دير كي ديلي آيري سؤزو بير ، او هانسي دريا دير ايچي دولودور ؟
لزگي احمد: او «آي» دير كي اوتوزوندا جوان دير ، اون بئشينده قوجالاني اؤلودور
او «قلم» دير ديلي آيري سؤزو بير ، علم درياسي هر دريادان دولودور
خسته قاسيم: او نه دير كي حاق يانيندا ناحاق دير؟ او نه دير كي يئره گؤيه داياق دير؟
او كيم دير كي ياتماييبدير ، اوياق دير؟ خسته قاسيم هر علمدن حالي دير
لزگي احمد: «بؤهتان سؤزو» حاق يانيندا ناحاق دير ، «حاق نظري» يئره گؤيه داياق دير
«حاق» اؤزو ياتماييب اوياقدير ، بو سؤزلردن لزگي احمد حالي دير
No comments:
Post a Comment