آند (قسم)
قسم (آند) در ميان تركها (و ديگر اقوام) داراي مراتب و درجات مختلفي است و شنونده از روي قسم مي تواند ميزان جدي بودن موضوع را باور كند. قسم خوردن كه غالباً براي باوراندن يك موضوع يا قول به عمل ذكر مي شود ، از كمترين درجه يعني جان انسان تا بالاترين مرتبه يعني عظمت الهي را شامل مي شود. قسم به خدا يا پيغمبر(ص) و امامان(ع) هرچند صحيح هم باشد ، كراهت دارد. گاهي نيز بجاي قسم از شرط محكمي مانند «من بميرم ، تو بميري ، بچه ام بميرد ، خانه ام خراب شود ، جانم بسوزد و ...» استفاده مي شود كه به نوعي كار قسم را ايفا مي نمايد.
قسمها در ميان ميانه اي ها شامل حتي نان ، چراغ و نور ، وجدان ، سر ، فرزند ، نمك و غيره هم مي شود و مضاميني چون «قسم به... ، به حق... ، به... ، ترا به ...» دارد. در ميان ميانه اي ها مي شنويم:
آللاه حاققي ، قرآن حاققي ، امام حاققي ، اباالفضل حاققي ، بو چيراغ حاققي ، بو چؤرك حاققي ، باشيوا ، يئديگيميز دوز چؤرك حاققينا ، وجدانيما ، جانين حاققي ، ائويم ييخيلسين ، بالام اؤلسون ، كور اولام ، جانيم يانسين ، گئجه ني گونوزه چئوريرن آللاها ، آند اولسون آللاها ، آند اولسون قرآنا ، آند اولسون پيغمبره ، آند اولسون اماملارا ، آند اولسون قوللو گئدن قولسوز گلن اباالفضله ، سني آللاه ، سني پيغمبر ، سني اباالفضل ، سني قرآن ، ايسته ديگيوين جاني ، بو اؤلسون ، قارداش جاني ، مني قبيره قوياسان ، شولوزومه اولوم و ...
آلقيش (دعا و تحسين)
آلقيش (دعا و تحسين) در فولكلور آذربايجان در مقابل قارقيش(سبّ و نفرين) بكار مي رود و در فولكلور آذربايجان جايگاه ويژه اي دارد. آلقيش ، دعا و تحسين در حق كسي است كه گوينده از او راضي و خوشنود است و در قالب جملاتي ساده و بي پيرايه براي سلامتي ، جاودانگي ، عاقبت به خيري و غيره ذكر مي گردد. به نمونه اي از اين نوع فولكلور ميانه توجه كنيم:
ائوين تيكيلسين(خانه ات بنا شود)
آللاه عؤمور وئرسين(خدا عمرت را زياد كند)
ائوين آباد(خانه ات آباد)
آللاه آتاوا ـ آناوا رحمت ائله سين(خدا به والدينت رحمت كند)
آياقلاريز آغريماسين(پايتان درد نكند كه آمديد)
آغزين شيرين(شيرين كام باشي)
اوزون آغ اولسون (روسفيد باشي)
آنان اولسون (مادر به فدايت)
آيدينليغا چيخاسان (به فرج و روشنائي برسي)
گؤزلرين آيدين (چشمت روشن)
اوزون گولسون (رويت بخندد كه همه را خنداندي)
اوليديم گؤرمه ييديم (كاش مي مردم و اين را نمي ديدم)
بخته ور اولاسان (بخت يارت شود)
قادان آليم (بلايت به جانم)
باشيوا دولانيم (دور سرت بگردم)
قسم (آند) در ميان تركها (و ديگر اقوام) داراي مراتب و درجات مختلفي است و شنونده از روي قسم مي تواند ميزان جدي بودن موضوع را باور كند. قسم خوردن كه غالباً براي باوراندن يك موضوع يا قول به عمل ذكر مي شود ، از كمترين درجه يعني جان انسان تا بالاترين مرتبه يعني عظمت الهي را شامل مي شود. قسم به خدا يا پيغمبر(ص) و امامان(ع) هرچند صحيح هم باشد ، كراهت دارد. گاهي نيز بجاي قسم از شرط محكمي مانند «من بميرم ، تو بميري ، بچه ام بميرد ، خانه ام خراب شود ، جانم بسوزد و ...» استفاده مي شود كه به نوعي كار قسم را ايفا مي نمايد.
قسمها در ميان ميانه اي ها شامل حتي نان ، چراغ و نور ، وجدان ، سر ، فرزند ، نمك و غيره هم مي شود و مضاميني چون «قسم به... ، به حق... ، به... ، ترا به ...» دارد. در ميان ميانه اي ها مي شنويم:
آللاه حاققي ، قرآن حاققي ، امام حاققي ، اباالفضل حاققي ، بو چيراغ حاققي ، بو چؤرك حاققي ، باشيوا ، يئديگيميز دوز چؤرك حاققينا ، وجدانيما ، جانين حاققي ، ائويم ييخيلسين ، بالام اؤلسون ، كور اولام ، جانيم يانسين ، گئجه ني گونوزه چئوريرن آللاها ، آند اولسون آللاها ، آند اولسون قرآنا ، آند اولسون پيغمبره ، آند اولسون اماملارا ، آند اولسون قوللو گئدن قولسوز گلن اباالفضله ، سني آللاه ، سني پيغمبر ، سني اباالفضل ، سني قرآن ، ايسته ديگيوين جاني ، بو اؤلسون ، قارداش جاني ، مني قبيره قوياسان ، شولوزومه اولوم و ...
آلقيش (دعا و تحسين)
آلقيش (دعا و تحسين) در فولكلور آذربايجان در مقابل قارقيش(سبّ و نفرين) بكار مي رود و در فولكلور آذربايجان جايگاه ويژه اي دارد. آلقيش ، دعا و تحسين در حق كسي است كه گوينده از او راضي و خوشنود است و در قالب جملاتي ساده و بي پيرايه براي سلامتي ، جاودانگي ، عاقبت به خيري و غيره ذكر مي گردد. به نمونه اي از اين نوع فولكلور ميانه توجه كنيم:
ائوين تيكيلسين(خانه ات بنا شود)
آللاه عؤمور وئرسين(خدا عمرت را زياد كند)
ائوين آباد(خانه ات آباد)
آللاه آتاوا ـ آناوا رحمت ائله سين(خدا به والدينت رحمت كند)
آياقلاريز آغريماسين(پايتان درد نكند كه آمديد)
آغزين شيرين(شيرين كام باشي)
اوزون آغ اولسون (روسفيد باشي)
آنان اولسون (مادر به فدايت)
آيدينليغا چيخاسان (به فرج و روشنائي برسي)
گؤزلرين آيدين (چشمت روشن)
اوزون گولسون (رويت بخندد كه همه را خنداندي)
اوليديم گؤرمه ييديم (كاش مي مردم و اين را نمي ديدم)
بخته ور اولاسان (بخت يارت شود)
قادان آليم (بلايت به جانم)
باشيوا دولانيم (دور سرت بگردم)
No comments:
Post a Comment