صفر قهرمانی معروف به صفرخان

آذربایجانین میللی دیره نیش سیمبولو

نلسون ماندلا قهرمان ملی آفریقای جنوبی، مردی بود که 28 سال زندان را علیه دولت آپارتاید یان اسمیت تحمل کرد و عاقبت پس از رسیدن به آزادی از طرف دولت و ملت خود مورد بیشترین تکریم ها قرار گرفت، و نام او نامی است که حتی برای کودکان مدرسه ای در سراسر دنیا آشنااست و حضور او در هر مجمع و نشست بین المللی موجبات افتخار فراوان برگزارکنندگان آن مجلس است.

اما آنچه آدمی را به تفکر وامیدارد این است که چرا همه ی ما نلسون ماندلا زندانی سیاسی بزرگ را می شناسیم و حتی فیلم سینمایی اش را دیده ایم و نقل نبات رسانه هایمان نام اوست ولی کم نیستند و شاید زیادند کسانی که حتی نامی از صفر قهرمانی معروف به صفرخان، ساوونار ملی، نشنیده اند و جالب است که بدانیم او پرسابقه ترین زندانی سیاسی دنیاست،که با رنج 32 سال زندان در مخوفترین زندان های رژیم شونیست پهلوی، برای رهایی و رفع تبعیض از ملت آذربایجان مبارزه کرد و نهایتا بعد از آزادی او، مقارن با سرنگونی رژیم پهلوی،با او مانند شخصی عادی و بی نام و نشان رفتار شد و او به گوشه ای از تنهایی پرتاب شد،زیرا باز آذربایجان مورد تبعیض بود...

صفر خان در سال 1300 شمسی، در روستای شیسوان از توابع عجبشیر، یکی از شهرهای آذربایجان در خانواده ای کشاورز چشم به جهان گشود و تا سن 20 سالگی نزد پدر کشاورزی کرد و در بیست سالگی در راه مبارزه با فئودالیسم به حرکت ملی آذربایجان ملحق شد و در فرقه ی دموکرات به مقام ماژوری(سروانی) رسید. وی پس از جانفشانی هاو مبارزات بسیار در سال 1325 در پی سرکول قیام دهقانان همراه عدهای از قیام کنندگان متواری شد و به عراق رفت که در آ«جا دستگیر و زندانی شد. دو سال بعد، از زندان عراق گریخت و به ایران بازگشت ودر 18 اسفند همان سال بار دیگر دستگیر شد و به زندان افتاد. درسال 1329 وی را به جرم قیام مسلحانه برای براندازی نظام شاهنشاهی به اعدام محکوم کردند که پس از کودتای 28 مرداد 1332 حکم اعدام او به حبس عبد تقلیل پیدا کرد. او 32 سال حبس را حتی در زندانهای مخوفی مانند زندان برازجان به جان خرید و با وجود درخواست های مکرر و تحت فشار قرار دادن او برای نوشتن نامه ی تقاضای عفو به اعلیحضرت آریامهرو با وجود این که بسیاری از زندانیان سیاسی هم بند او با نوشتن ندامت نامه آزاد شدند، او تن به این ذلت نداد و همان گونه که خود می گوید به امید مردمش رنج اسارت را بر خود هموار کرد تا. با باز شدن در زندانهای ایران زیر فشار جنبش انقلابی مردم در سال 57، به همراه عده ی زیادی از زندانیان سیاسی آزاد شود.

نوشتن از کسی که 32 سال از بهترین سالهای عمرش را در سلول های تاریک و سیاهچالهایم مخوف گذرانده است و حتی لحظه ای به باز گشتن از راهش فکر نکرده است کار راحتی نیست، تحمل 11000 روز زندان و دوری از خانواده و صرف جوانی و میانسالی در راه عقیده، پشتوانه ای بسیار قوی از ایمان تزلزل ناپذیر حاصل از آگاهی اجتماعی و درد آشنا بودن می طلبد. اين آذربايجاني مبارز و نستوه از تبار بابك خرم‌دين ، كور اوغلو ،قاچاق نبي و ستارخان سردار ملي مي‌باشد كه هر يك از آنان براي سعادت و بهروزي خلقشان عمري صادقانه مبارزه كردند و نامي ماندگار يافتند. صفرخان نيز مثل آن قهرمانان ، جاودانه خواهد ماند ، چرا كه او نيز به خاطر رهائي هموطنانش از ظلم و ستم ظالمان ، اين همه رنج زندان و دربدري را تحمل كرد و خم به ابرو نياورد. شخصیت او به حق نماد مقاومت خلق آذربایجان است.

ولی پس از آزادی وی شاهد آن هستیم که ناجوانمردانه تنها گذاشته می شود. در حالی که او جوانی و زندگانی اش را در راه آزادی مردمش فدا کرده بود و هر چه از مال و مکنت و زن و خانواده داشت، در طول 32 سال حبس از دست داده بود و حال نیاز به کمک مردمش داشت. اما او هیچ گاه زبان به اعتراض نگشود و با همان عزت و نفس و متانتش سکوت کرد و بالاخره پس از گذشت بیست و جهار سال از آزادی اش درگذشت و در امام زاده طاهر کرج به خاک سپرده شد.

بگذارید در شرح کوتاهیمان تنها این را بگوییم تمام مراسماتی که در گرامی داشت یاد وخاطره ی این عزیز هر سال به خصوص سالگرد وفات ساوونار مللی مان برگزار می شود بدون استثنا با دخالت نیروهای امنیتی و اغلب دستگیری چند تن از حضار به هم می خورد.

پس بر ما آذربایجانی ها واجب است که قهرمان ملی خود را به نسل های جدید بشناسانیم و در سطح بین المللی نام صفر قهرمانی را در کنار نام نلسون ماندلا و دیگر قهرمانان تاریخی زنده نگهداریم.